ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡା ମୃତ୍ୟୁ ବାର୍ଷିକୀ

ମୁଣ୍ଡା ଜନଜାତିର ଜଣେ ନିର୍ଭୀକ ଯୁବକ ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡା ବର୍ତ୍ତମାନ ବଙ୍ଗଳା, ବିହାର ଏବଂ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ   ସୀମାବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ।

ଛୋଟନାଗପୁର ମାଳଭୂମିର ଆଦିବାସୀ ବେଲ୍ଟରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡା ଯେତେବେଳେ କିଶୋର ଅବସ୍ଥାରେ ଆଦିବାସୀ ଅଧିକାର ପାଇଁ ଲଢ଼ିବା  ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡା ଜର୍ମାନ ମିଶନ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ  ପଢିଥିଲେ  କିନ୍ତୁ ସେ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେତାହା  ଛାଡିଥିଲେ। ବ୍ରିଟିଶ ଉପନିବେଶକାରୀ ଶାସକଙ୍କ ଅତ୍ୟାଚାରର ସାକ୍ଷୀ ରହି ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡା 'ବିରସାଇଟ' ନାମକ ଏକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ମୁଣ୍ଡା ଏବଂ ଓରାଓନ୍ ଜନଜାତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ତାଙ୍କ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ | ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡା ମଧ୍ୟ ଚାଇବାସରେ 1886 ରୁ 1890 ମଧ୍ୟରେ ମିଶନାରୀ ବିରୋଧୀ ତଥା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ବିରୋଧୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ | ମାର୍ଚ୍ଚ 3, 1900 ରେ ତାଙ୍କୁ ବ୍ରିଟିଶ ପୋଲିସ ଗିରଫ କରିଥିଲା। ସେହି ବର୍ଷ ଜୁନ୍ 9 ରେ ରାଞ୍ଚି ଜେଲରେ 25 ବର୍ଷ ବୟସରେ ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ନଭେମ୍ବର 15, 2000 ରେ ତାଙ୍କ ଜନ୍ମ ବାର୍ଷିକୀରେ ବିହାରରୁ  ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ  ଅଲଗା  ହୋଇଥିଲା।